रहे ना रहे हम (भाग २८)

 रात्री साडेअकरा वाजता फोन वाजला. टीव्हीवर बिग बॉस बघत बसले होते. ब्रेक चालू होता, म्हणून उचलला, अन्यथा अननोन नंबरचे फोन मी उचलत नाही. सलमान खान टीव्हीवर असेल तर ओळखीचे नंबरही उचलत नाही म्हणा! “क्युंबे कहां मर गयी?” पलिकडून आवाज आला.

“बोल हरामजादी, बहोत दिन बाद याद आयी”

“है किधर?”

“घरपे!”

“किसके?”

“मेरे बाप के”

“हाय रे तेरी किस्मत. ये दिन थोडेना बाप के घर रहने के है. पडोसी के घर पे जा. यार मिलेगा, रात तो कटही जायेगी उसके बिस्तरमे” लतिका ऑलरेडी दोन पेग डाऊन असणार. आवाजावरून वाटतच होतं. मी हॉलमधून उठून माझ्या बेडरूममध्ये आले. बेडरूमचा लाईट लावताक्षणी बाजूच्या घरामधल्या वरच्या मजल्यावरच्या खिडकीमध्ये पडदा खस्सकन ओढला गेला, हे त्याहीक्षणी जाणवलं.  लतिकाला हा सगळा इतिहास माहित नसणार, मी सांगितलेलाच नाही. मी आणि तो एकत्र राहतोय हे मात्र तिला मागे कधीतरी बोलले होते.

“तू बोल, इतने लेट नाईट क्यु फोन किया?”

“क्यु? बिझी थी क्या, डिस्टर्ब तो नही किया ना!”

“नही रे. तू किधर बिझी है? कोइ फिल्म विल्म कर रही है क्या?”

“अरे, छोड आये हम वो गलिया! सुन, शादी कर रही हू! ऍंड यु हॅव्ह टू हॅव्ह टू हव्ह टू कम फ़ॉर द वेडिंग. नेक्स्ट वीक”

“व्होह!! दिस इज टू मच! थोडा डीटेल मे बताना”

“डीटेल मे बताने लायक कुछ नही. हमारी कास्ट का लडका है. बॉर्न ऍंड ब्रॉटप इन युके, सो उसे हिंदी नही आती, वो बॉलीवूड के पिक्चर नही देखता, क्या पकाऊगिरी है यार... आमिर खान को सलमान खान बोलता है, अक्षय कुमार को अजय देवगन. बट ही इज व्हेरी व्हेरी व्हेरी गूड लूकिंग. एकदम शाहिद कपूर जैसा”

“सो तेरा नमस्ते लंडन हो गया”

“हो जायेगा, मैने अभी देखा किधर बंदेको? सुन तू शादीके लिये आयेगी ना? मै और किसी फ्रेंड को इन्व्हाईट नही करनेवाली. सिर्फ तुझे!”

नंतर तासभर ती तिच्या लग्नाबद्दल सांगत राहिली. हॉस्टेलमध्ये बरेच दिवे लावून झाल्यावर आईवडील तिला दिल्लीला घेऊन गेले होते. तिथे तिनं परत मास्टर्सला ऍडमिशन घेतली. ते पूर्ण झाल्यावर इंटेरीअर डीझाईनचा कोर्स केला. (कशाचा कशाशी संबंध नाही हे मलाही माहित आहे! पण लतिकाचं ड्रॉइंग बरं होतं!) मग दोन वर्षं एका फर्ममध्ये काम करत होती. आणि हे स्थळ आलं, टिपिकल अरेंज मॅरेज. त्यानं केवळ तिचे फोटो पाहिलेले. तिनं त्याचे फॊटो फेसबूकावर पाहिले.. त्याचे आईवडील तिला बघायला आले होते. त्यांना भारतीयच बहू हवी, सुसंस्कारी वगैरे. लतिकाने पडद्यावर अभिनय केला नाहीतरी प्रत्यक्ष जीवनामध्ये मात्र ऑस्कर विनिंग परफॉर्मन्स दिला. त्याच्या आईवडलांसमोर तिने फार गहकृत्यदक्ष असल्याची ऍक्टिंग केली, आणि ती त्यांना चक्क आवडली.

“बेटा, नॉनव्हेज वगैरे तो नही खाते हो ना?” या होणार्‍या सासूच्या प्रश्नाला तिनं मान हलवून “मुझे वो स्मेल भी अच्छी नही लगती, हॉस्टेल मे जब कोई खाता था तभी भी मुझे उल्टी सी आती थी” असं उत्तर दिलं. त्यावर तोच धागा पकडून लतिकाच्या आईने मुंबईच्या दोन वर्षांत लतिकाच्या तब्बेतीचे कसे हाल झाले, तिला कसं तिकडचं वातावरण झेपलं नाही. इतर मुली फॅशन करत नैनमटक्का करत असताना ती बिच्चारी किती अभ्यास करायची, पण पोल्युशनमुळे इतकी आजारी पडली की परत दिल्लीला आली वगैरे सांगितलं. हे सर्व ऐकताना माझ्या नजरेसमोर गांजा ओढणारी, चिकन के साथ बीअर हवीच म्हणणारी आणि कामासाठी कुणाहीसोबत झोपणारी लतिका आली. पण ती लतिका आता अस्तित्त्वात नव्हतीच.

“अरे, क्या बोलू यार. मैने तो सर्जरी भी कराली, गेस व्हॉट!! आय ऍम व्हर्जिन नाऊ! फर्स्ट नाईट का भी टेन्शन नही” हे ऐकून मी केवळ हसू शकले. अजून काय करणार. “तो मेरी आझादी के बहोत कम दिन बचे है. इसकेबाद एकदम बडजात्याके घर मे एंट्री! लंडन मे रहू या और मार्सपे सर से घूंघट तो नही उतरना चाहिये, ” ती म्हणाली. यावेळी मात्र हसली नाही, तिचा आवाज भरून आलेला. “कमीनेने धोका दिया. तेरेको उसके बारे मे कभी बताया नही, पर बॉम्बे मे एक था, जिससे इश्क लगाया था. सीरीयसवाला इश्क. साला खुदको प्रोड्युसर बोलता है, और पैसे के लिये मुझे रेंट पे दे रहा था, यु नो व्हॉट, ही वॉज युझिंग मी लाईक अ करन्सी, कंप्लीट रांड बना दिया था. मेरे मांबाप मेरेको अगर घर नही लेके आते,  तो कामाठीपुरामे बिक गयी होती अब तक”

“पास्ट इज पास्ट.” मला लतिका कुणाबद्दल बोलत होती ते माहित होतं, हॉस्टेलच्या आसपास त्या मवालीटाईप माणसाला मी पाहिलं होतं, पण मला हे सर्व माहित आहे हे लतिकाला माहित नव्हतं, म्हणून मी काही बोलले नाही. “मांबाप कभी अपने बारेमे बुरा नही सोचते रे!”

“येहीच तो खुदको बता रही हू, पर एक बात बता, साला लाईफ मे इतने झोल होते क्यु है. जिसको जो चाहिये वो मिलता क्यु नही... मेरेको हिरॉइन बनना था, मेरेसे खद्दड लडकिया टॉप पे पहुन्ची, और मेरेको सिर्फ फालतू ऍड मिले.. गलती क्या थी मेरी? सपना देखना, वो सपना पूरा करने के लिये स्ट्रगल करना. जो चाहिये था वो नही मिला, वापस आ गयी. सपना तो अधुरा रह गया, मेरा क्या? मेरे लाईफ के वो दो साल कंप्लीटली इरेज हो गयी. उसके बारे मे अब किसीको बता नही सकती. साला दो साल मेरी लाईफ से ऍम्प्युट करके आगे की लाईफ जीना पडेगा. फिरसे साला बोल नही सकूंगी. फ्रेंड को फोन करके हरामझादी नही बोलनेका! वाट लग गयी नही बोलने का, दुर्गती हो गयी है बोलने का” तिचा रडका मूड

परत गायब झाला.

“वो भी एकदम विनम्र के साथ”

“अब ये साला विनम्र कौन है. मेरे हज्बंड का नाम तो सज्जन है”

“और तू सज्जन की सजनी” दोघीही मनमुराद हसलो. लतिका कुठंतरी दूर जाणार याहीपेक्षा परत कधी भेटणार नाही हे दोघींना उमगलं होतं. माणसाची, किंवा खरंतर स्त्री जातीच्या माणसांची एक गंमत असते, तुम्हाला डोळे दोनच असतात, ते ही केवळ समोरचे पाहू शकणारे, पण नजरेच्या संवेदना मात्र शरीरभर असतात. बसमध्ये, ट्रेनमध्ये, वर्गात, ऑफिसच्या मीटिंगमध्ये, समोरच्या घराच्या खिडकीमधून पडद्याआडून कुणीतरी सतत तुमच्याकडे एकटक बघत असलं आणि जरी पडदा ओढून घेतलेला असला तरी आणि तुमचं लक्ष तिकडे नसलं तरी मेंदूपर्यंत ती नजर बरोब्बर पोचते. लतिकासोबत हसून बोलत असताना मी उठून माझ्या खोलीचा लाईट बंद केला, खिडकी लावून घेतली.

आम्ही जवळ जवळ पहाटे तीनपर्यंत फोनवर बोललो, पण मी तिला आफताबबद्दल फार काही बोलले नाही. एकतर तिच्याकडे सांगण्यासारखं बरंच काही होतं, माझ्याकडे फारसं नाही.

लतिकाचं लग्न लगेचच पुढच्या आठवड्यांत होतं. माझ्या तब्ब्येतीचे आणि एकूणच इतके इमोशनल सर्कस गेम्स चालू असताना इतक्या शॉर्ट नोटिसवर मला जाणं शक्य झालंच नसतं. तरीही लग्नाच्या दिवशी ऑनलाईन ऑर्डर करून एक बूके आणि नॅचरल्सचे गिफ़्ट व्हाऊचर पाठवलं. नंतर ती भेटल्यावर प्रॉपर गिफ़्ट देईन असं ठरवलं होतं.. नंतर दोन तीन दिवसांनी फेसबूकवर लग्नाचे फोटो पाहिले, एकदम शाही स्टाईल लग्न झालं. लतिका खूप गोड दिसत होती. ऑरेंज कलरचा घागरा आणि पिंक चोली मस्त वाटत होती, तिचा नवरा पण खरंच छान हॅंडसम होता. शाहिद कपूर नाही पण अर्जुन रामपाल अधिक! आईच्या भाषेत म्हणायचं तर पोरगी सुस्थळी पडली.

लतिकाने आपला सर्व भूतकाळ त्याच्यापासून लपवून ठेवला हे चांगलं की वाईट या भानगडीत मला पडायचं नाहीये, तिचं आयुष्य, तिचा निर्णय, तिचा प्रश्न! माझ्या बाबतीत बोलायचं झालं तर मी इतकं खोटं बोलून लपवू शकणार नाही हे माझं मला माहित आहे. लतिकाने परफेक्ट शब्द वापरला. ऍम्प्युटेशन. आपल्या आयुष्यामधील प्रेम प्रकरणांचं हे असं ऍम्प्युटेशन करणे मला जमणार नाही. केदार असो, वा आफताब. हे दोघं तर “सीरीयस” वाले, पण अगदी विशेषसारखा (आठवला का? हॅरी पॉटरवाली डेट) मुलगा माझ्या आयुष्यात होता, हे लपवण्यात काय शहाणपणा आहे?आणि समजलं तर काय दुनिया टूट पडते?  ज्याच्यासाठी दुनिया टूट पडत असेल, उसकी गलियो मे रखेंगे ना कदम!

>>>>>>>>>>>> 

आईने सांगितलेल्या त्या स्थळाचा मला दोन तीन दिवसांनी फोन आला. खरंतर मी “उद्या मुंबईला जाते” म्हणून बाबाकडे भुणभुण करत होते. पण बाबा म्हणे, अजून आठ दिवस थांब. त्या मुलाशी- त्याचं नाव “अर्चन”!!! काय तर नावं असतात. मला ते कितीतरी वेळ “अडचण” असं वाटल्याने फोनवर बोलतानाही फार हसू येत होतं. नवर्‍यासाठी परफेक्ट नाव आहे खरंतर. असून अर्चन, नसून खोळंबा! असो, मी जास्त बोलले नाही. पण सध्या लगेच लग्नाचा विचार नाही कारण पुढे शिकायचं आहे असं सांगितलं. “पीएचडी झाल्यानंतर वाटल्यास परत बोलू”

“पीएचडी झाल्यावर? त्यापेक्षा मी आताच संन्यास घेऊन हिमालयात जातो, म्हणजे किमान तप तरी पूर्ण होईल” ग्रेट सेन्स ऑफ ह्युमर. मी अर्चनसोबत लग्न केलं नाही, पण तो आणि मी अजूनही फेसबूक फ्रेंड आहोत. मी नाही म्हटल्यावर सहाच महिन्यांनी त्याचं लग्न ठरलं. ऑप्शन्स आधीपासून पाहून ठेवले असणार. ही नाही म्हणाली, तिला विचारायचं, ती हो म्हणाली, पुढचे प्लान. नकाराचे दु:ख नाही, होकाराचा केवळ आनंद. सर्व कसं एकदम अल्गोरिदमच्या रिदममध्ये आयुष्य बसवायचं. गूड फ़ॉर हिम.

मी नोकरी सोडायचं ठरवलंच होतं. प्रश्न केवळ इतकाच होता की कधी! बाबाला मी दोन दिवसांनी मुंबईला जाणार आणि मगच नोकरी सोडणार हे स्पष्ट सांगितलं. तो म्हणत होता की राजिनामा इथूनच ईमेल कर. तसं करून चालत नाही असं उगाच सांगितलं. हॅंड ओव्हर, इक्झिट इंटरव्यु वगैरे मोठे शब्द वापरून मी जरा त्याला गंडवला. त्यानं कधीच ऑफिसात काम न केल्याने त्याला गुंडाळणं तसं जरा सोपंय. मी आणि आई तर तसाही कित्येकदा त्याला एकटा पाडून गुंडाळतोच. घरात आमची लेडीज बायांची मेजॉरीटी आहे ना.

 घरी आठेक दिवस जरा आराम केला. आमचे शेजारी हल्ली दर आठवड्याला घरी येत होते. अझरभाई एरवी एकटा असला तर बंगल्याच्या सर्व खिडक्या उघडून रहायचा, आमचा हीरो आला की सर्वात पहिल्या आमच्या साईडकडच्या सर्व खिडक्या बंद व्हायच्या (म्हणून तर आलाय हे मला कळायचं ना! नाहीतर मी काय वॉच ठेवून थोडीच बसेन) तो नसताना अझरभाईशी माझं एकदा बोलणं झालं. त्याचं म्हणणं होतं की मी सॉरी म्हणावं आणि भांडण संपवावं.

“शक्य नाही” एवढंच उत्तर देऊन मी विषय संपवला. सॉरी म्हणण्यामध्ये फार काही कमीपणा होता अशातला भाग नाही, पण आयुष्य ट्रेनसारखं अस्तं. एखादं स्टेशन सॊडलं की परत मागे जाता येत नाही, परत ते स्टेशन येतं ते परतीच्या प्रवासामध्ये उलट्याच बाजूने. त्याच बाजूने परत कधीच नाही, आयुष्यातही तेच घडतं (आईनं लायब्ररीमधून आणलेली ही वपु वगैरे पुस्तकं वाचणं बंद करायला पायज्ये!! ताबडतोब)

रॉयसोबत मी पीचडीसाठी ऍप्लिकेशन्स मेल करत होते. जीआरई आणि टोफेलच्या परीक्षांची तयारी चालू होतीच. सर्व काही सुरळीत गेलं तर महिन्यादोन महिन्यांमध्ये अमेरिकेला जायचं की नाही हे क्लीअर झालं असतं,  अर्थात ते तितकं सोपं नव्हतं. रॉयसारख्या अतिशय हुशार मुलाची ऍप्लिकेशन्स दोन वेळा रीजेक्ट झालेली होती. मी तर पहिल्यांदा ऍप्लिकेशन करत होते. एक तर विषय बराच किचकट निवडला होता, शिवाय त्यात हवा तो गाईड मिळायचीही थोडी मारामार होती. तरीही मला एरवी असतात तश्या हाय होप्स इथेही होत्या.

त्या रविवारी आफताब घरी आला होता, हे मला माहित होतं. अझरचा मेसेज आला की जरा घरी येशील का? मी उलटा मेसेज केला, “तो घरी आहे?” त्याने “नाही, तो बाहेर आहे” असा निरोप पाठवला. “काय काम आहे?” “एक डॉक्युमेंट चेक करायचंय, पुढच्या दारानं ये, मागच्या अंगणात काम चालू आहे.”

मी पाचेक मिनिटांनी त्याच्या घरी गेले. अझरभाईंसमोर जमीर बसला होता, हा माझ्या बाबांच्या ओळखीचा. अधेमध्ये घरी येत असे, वयानं माझ्यापेक्षा फार मोठा नसेल तरीही मी त्याला अंकलच म्हणायचे. हाय हॅलो झाल्यावर तो लगेच उठला. “इमानदारीत वाचून बघ, काय वाटलं तर लगेच सांग. खुदा हाफिझ” असं म्हणून तो बाहेर गेला.

“काय?” मी अझरला विचारलं. त्यानं एक जाडजूड कॉण्ट्राक्टची कागदपत्रं माझ्याकडे दिली. “बराच मोठा प्रोजेक्ट आहे. काम जास्त आहे, सो त्यांना कॉन्ट्राक्ट साईन करून हवंय. मला यातलं फार काही समजत नाही. एक तर इंग्लिश. शिवाय लीगल भाषा, जरा वाचून बघ प्लीज”

“त्याला सांग ना. माझ्यापेक्षा त्याला हे असलं जास्त जमतं” बोलता बोलता मी हातातला पहिलाच कागद वाचायला घेतला. नाव बघून चमकलेच. “जादू, तू या बाईसोबत काम करणार आहेस?”

“काय झालं?”

“तुला माहित आहे ना. खतरा बाई आहे. मागच्याच महिन्यांत कुणालातरी कोयत्याने मारून हाफ मर्डर केला होता.”

अझर हसला, “माहित नसायला काय! अख्ख्या गावांत बातमी झाली होती. पण मी गेली दोन तीन वर्षे त्यांची अनेक कामं केलीत. तिचं लग्न होण्याआधीपासून. आता ती मोठी फॅक्टरी टाकतेय. त्याचं इलेक्ट्रीकल इन्स्टॉलेशन आणि मेण्टेनन्ससाठी ही कॉन्ट्राक्ट आहे”

“तुझा तिच्यावर विश्वास आहे?”

“तिच्या नवर्‍यावर जास्त विश्वास आहे. ही इज अ गूड पर्सन”

“पण तो तर कामाचं काहीच बघत नाही म्हणे”

“चहा घेतेस?” जादू उठून किचनकडे निघाला. “बाकी, गाव सोडून तीन चार वर्षं झाली तरी गावाची तुला अधिकच माहिती दिसतेय.”

“काय करणार? माझ्यापेक्षा त्याला गाव भानगडींमध्ये जास्त इंटरेस्ट. तोच काहीबाही सांगायचा, मी आपली ऐकायचे” जादूनं चहाचं आधण ठेवलं. “त्यानंच सांगितलं... बेकार माणूस आहे, टोटल गॉन केस. दारूडा वगैरे. आणि हिनं पैशासाठी त्याच्याशी लग्न केलं”

“मी तिला आधीपासून ओळखतोय, तिनं त्याच्याशी पैशासाठी लग्न केलं नाही हे मला चांगलंच माहिताय” जादूनं किचनचा पाठीमागचा दरवाजा उघडला. “चाय लेगा क्या?”

“आधा कप” पाठून आवाज आला. म्हणजे मागच्या अंगणात हाच काम करत असणार. मी कपाळावर हातच मारून घेतला, बिन्धास्त इतकावेळ त्याच्याबद्दल बोलत होते.

“खोटं बोललास?” मी खुसफुस करत जादूला विचारलं.

“कधीच नाही. मोबाईलमध्ये मेसेज नीट बघ”

बरोबर, जादू खोटं बोलताईच नही. त्याचा केवळ “बाहेर आहे” इतकाच मेसेज. आता ते बाहेर म्हणजे घरच्या अंगणार असावा असा अर्थ मी घेऊ शकले नाही हा मझ्या अल्पमतीचा दोष. जादूनं तोवर अडीच कप चहा गाळला होता. माझा आणि आफताबचा दूध वाला. त्याचा बिनादुधाचा. व्हेगन झाल्यापासून तो काळाच चहा घ्यायचा. अर्धाकप उचलून तोच बाहेर देऊन आला.

“मी निघू का? उगाच राडे नकोत.”

“का? मी बोलावलंय तुला!! अर्धा हिस्सा या घरात माझा आहे. तसाही तो अजून तासभर बागेत काम करेल. तो काय घरात येणार नाही”

“तरी मी आलेलं त्याला आवडणार नाही... पण खरं सांगू, तू नको प्रयत्न करूस.  जे व्हायचं ते झालंय. हेच होणार याचा विश्वास तुलाही होताच ना. सो लेट इट बी”

“मी काही प्रयत्न करत नाही, मला त्या डॉक्युमेंटसाठी मदत कर. उद्याला साईन करून द्यायचंय”

“त्याबाबतीतही माझा सल्ला सेम आहे, तिच्या नादी लागू नकोस”

“स्वप्निल, तू फक्त ऐकीव माहितीवर बोलतेस, मी प्रत्यक्ष भेटलोय. कामासाठी फार चोख आहे. कुठल्याही व्हेंडरचे पैसे कधीच अडवत नाही.”

“आय डॊंट नो. तिच्या लग्नापासून मी इतकं उलटसुलट ऐकलंय की...”

“लोक तर बोलणारच ना.. चैन थोडीच पडते. अख्ख्या जमातीचा विरोध असताना टिच्चून तिनं रजिस्टर मॅरेज केलंय. ते पण मुसलमानासोबत. पैशासाठी असो वा प्रेमासाठी. करून दाखवायची हिंमत तर केली.” तासाभरानंतर घरात येणारा आफताब आताच आला होता.

“चिखलाचे पाय साफ कर, मग आत ये” जादू वैतागून ओरडला. मी काहीच बोलले नाही. एक तर मला त्याचा कडवटपणा माहित होता. त्याचा रोख नक्की कुठे आहे तेही समजत होतं. अझर मला मागेच म्हणाला होता, की आफताबचा असा समज झालाय की आमच्या धर्मामुळे मी पॅचप करत नाहीय. मूर्खाला इतकी अक्कल असायला हवी होती की त्याचा धर्म मला आधीपासून माहित असतानाही त्याच्यासोबत राहत होते. मग पॅचप करताना तोच धर्म कसा काय आड येईल. लेम एक्सुजेस. दुसरं काही नाही.

हातातला चहाचा कप तसाच ठेवून मी किचनमधल्या दारानेच बाहेर पडले. अंगणभर चिखल करून ठेवला होता, माझे स्लीपर पुढच्या दारात राहिले होते. तरीही त्याच चिखलातून तरातरा चालत मी घरी निघून आले. नशीब इतकंच की घसरून पडले नाही.

>>>>>>>>>

मुंबईला परत आल्यानंतर घर एकदम खायला उठेल वगैरे मला वाटलं नव्हतं. पण मनाची तयारी इतकी झाली होती की, दिवसभर त्याची आठवणदेखील यायची नाही. ऑफिसमध्ये मेडिकल सर्टिफिकेट सबमिट केल्याने माझ्या रजेचा काही प्रश्न नव्हता. नेहमीच्या कामामध्ये मी परत बुडून गेले. हे काम मला आवडत नसलं तरीही आता त्यामुळे थोडाफार का होईना मला विरंगुळा मिळत होता. माझा ब्रेकप झाल्याचं मी फक्त देबजानीला सांगितलं होतं. ऑफिसच्या मूव्ही आऊटिंगला वगैरे आफताब येणार नव्हता कारण तो दोन तीन महिन्यांकरिता दुबईला गेला होता. कदाचित थोड्या दिवसांनी कायमचा दुबई रहिवासी पण केलं असतं.

अर्थात याचा एक तोटा मात्र झाला. विनाकारण आशिष मला रात्री कॉल करायचा. बोलायचा दोन तीन मिनिटंच, पण तरी रोज रात्री न चुकता “जेवलीस का?” असा कॉल किंवा मेसेज यायचा. नंतर फेसबूकवर बोकाळलेल्या “जे1 झालं का?” या कम्युनिटीचा हा आद्य पाईक!!

आशिष माझ्यावर लाईन मारतोय हे समजायला मला ज्योतिषाची गरज नव्हती, तरीही संध्याकाळी त्याचा कॉल आला की मी घ्यायचे. ऑफिसमधून आल्यावर कपभर चहा, आईला फोन, मग थोडावेळ अभ्यास आणि नंतर टीव्हीवर साराभाई बघत डिनर. आणि मग पिक्चर बघत बघत किंवा वाचत झोपी जाणे असं एक आळसावलेलं पण सोयिस्कर रूटिन माझं बसलं.

मी त्यादिवशी आफताबला थाडथाड जे बोलले ते किती सत्य होतं. हे माझं घर होतं. खर्‍या अर्थानं माझं. माझ्या एकटीचं. यामध्ये आफताब केवळ “सोबत” होता, त्याची साथ कधीच नव्हती. एकटेपणाचा वैताग मला कधीच आला नाही, ना कधी आफताबच्या इंटीमसीची आठवण झाली. फिजिकली मला त्याची गरज एरवीही फार भासली नाही, एकत्र होतो म्हणून झोपत होतो, अन्यथा फार आसुसलेपण माझ्यामध्ये एरवीही कधी नव्हतं.

माझे जीआरई स्कोअर्स ठिकठाक होते. टोफलचा स्कोअर अपेक्षेहून थोडाकमी होता, पण तरीही ठिकच. . सध्या ऎप्लिकेशनसाठी ट्रान्स्क्रिप्शनचे काम चालू होतं. सर्व पेपरवर्क व्यवस्थित फ़ॉर्मॅटमध्ये बसवून एका फोल्डरमध्ये सेव्ह करणं, शिवाय एस्सेची तयारी करणं अशी अनेक झंडेझोल मागे लागले होते. रेकंमेडशनसाठी इमेल्स चालूच होत्या. रॉय माझ्या मदतीला होता म्हणून बरंय, अन्यथा माझे वांदेच झाले असते. या सर्व कामात इतकी गुंतले होते की, अगदी स्पष्ट सांगायचं तर भलत्या इमोशनल झोलसाठी माझ्याकडे वेळ नव्हता.

“दिस इज माय लास्ट इयर. इस साल नही मिला तो ये हाथ से गया” रॉय मला एकदा म्हणाला.

“डोण्ट वरी, इस साल मेरे साथ काम कर रहा है. तेरा काम भी हो जायेगा” मी त्याला समजवलं. त्याला फायनानशिअली पण प्रॉब्लेम होता, जर सिलेक्ट झाला तर त्याला एजुकेशन लोन काढावं लाग्लं असतं, मला बापाच्या कृपेनं पैश्यांचा काही त्रास नव्हता.

मुळात प्रश्न हा येतो की मी पीएचडीसाठी अमेरिकाच का निवडलं. भारतात हवी तशी संधी नव्हती हे एक कारण. इथे स्पर्धा तगडी होती आणि त्या स्पर्धेतच मी घुसमटले असते. दुसरं माझ्या विषयाशी संबंधित अतिशय चांगलं काम अमेरिकन युनिव्हर्सिटीजमध्ये चालू होतं. तिसरं, मला स्वत:ला हा अनुभव घ्यायचा होता. बापाकडे पैसा होता आणि तो पैसा लेकीच्या शिक्षणावर खर्च करायची त्याची तयारी होती. लहानपणापासून मी माझ्या आजूबाजूला अशा अनेक मुली पाहिल्या. माझ्या वर्गात साधना नावाची एक मारवाडी मुलगी होती. आम्ही सातवीत असताना तिच्या बापाने तिला इंग्लिश मीडीयममधून काढून मराठी मीडीयममध्ये घातलं. प्रश्न पैशाचा नव्हता, पण तिच्या बापाला वाटलं की इंग्लिश मीडीयममध्ये शिकून मुलगी अति आगाऊ होईल. मराठी मीडीयममध्येही अति आगाऊ होण्यासाठी तिला अजिबात चान्स न देता दहावीनंतर तिचं लग्न लावून दिलं. गौतमीची कहाणी याहून वेगळी नव्हती. शिकण्यासाठी (तेही साधं बीएससी) तिला किती संघर्ष करावा लागला तो मी पाहिला होता. त्यामानानं मला फारसा त्रास जाणवला नाही. मी नोकरी सोडून पुढे शिकणार हे सांगितल्यावर बाबानं एकमेव प्रश्न विचारला. “एम एससीनंतर काय शिकायचं शिल्लक आहे?”

युएसमध्ये पीएचडी म्हटल्यावर खुशच झाला. साहिलदादा सागरदादा युएसलाच सेटल झाले होते. काका काकू दोन तीन वर्षांत इथला दवाखाना बंद वगैरे करून त्यांच्याकडे जायच्या विचारांत होते. मीपण शिकायला तिकडेच जाणार म्हटल्यावर बाबाची कॉलर टाईट. आईलाच थोडीफार चिंता लागली होती. पण मी पीएचडीनंतर लग्नच करेन, तेपण तिच्या पसंतीच्याच स्थळाशी असं वचन दिलं. वचन देऊन ते पाळलं नाही तर प्राण जायला आपलं आडनाव काय रघुकुल नाही. तसंही, मला आता लग्नाचा विचार करावासाच वाटत नव्हता. लुटुपुटीचा का होईना, संसार मांडून झाला होता. हौस फिटली होती.

खरंतर आई मनापासून खुश होती, मी इतकं शिकेन असं तिला कधीही वाटलं नव्हतं. शिकण्यासाठी इतकं लांब जाईन असंही वाटलं नव्हतं. माझ्या भविष्याची तिनं पाहिलेली स्वप्नं फार साधीसोपी होती. कसंबसं ग्रॅज्युएशन, गावातलंच एखादं स्थळ बघून थाटामाटांत लग्न आणि माझ्या आसपास राहिलेलं माहेर आणि सासर. इतकंच तिचं माझ्याबाबतीतलं स्वप्न. केदार मुळे मी त्या स्वप्नाला सत्यात उतरवण्यासाठी केवळ एकच पाऊल राहिले होते. पण फासे मनासारखे पडले नाहीत. ते मनासारखे पडले नाहीत म्हणून मला आता अज्जिबात वाईट वगैरे वाटत नाही. जे होतं ते चांगल्यासाठीच यावर माझा पूर्ण विश्वास आहे.

यावर्षीची ३१ डिसेंबरची पार्टी आम्ही ऑफिसमध्ये एकदम जोशात केली. रॉय आणि मी दोघांनीही ही इंडियामधली यावर्षीची आपली अखेरची पार्टी आहे असं ठरवून टाकलं होतं. तसं ऑफिसमध्ये इतर कुणालाही माहित नव्हतं, तरीही देबजानीनं मला पार्टीच्या दिवशी एक सुंदरसं पेन गिफ़्ट दिलं.

“तू तो अभी जायेगी! मैने कल रातको सपना देखी.” देबजानीची भाषा हा स्वतंत्र लेखाचा विषय आहे. “तू हेलिकॉप्टरमे बैठके युएस गयी. तू और रॉय”

“हेलिकॉप्टर मे?”

“अरे, सपना थी तो ओके है ना. पॉइण्ट ये है तू तो जायेगी. आय ऍम व्हेरी शुअर, मेरी सपना कभी झूठ नही होती. बचपनसे रेकॉर्ड है”

अर्थात, स्वप्नांमध्ये येऊन भविष्याबद्दल सांगणारी देबजानी एकटीच नव्हती. हीरोने मला फेसबूकवर ब्लॉक केलं होतं. माझा नंबरही बहुतेक ब्लॉक केला होता. मी त्याला कधीच कॉल केला नाही, अथवा मेसेज टाकला नाही. पण तरी मला अंदाज होताच. गंमत म्हणजे निधीने मला फेसबूकवर ब्लॉक केलं. ये तोहफा कायको? मालूम नही.

मुंबईला आल्यावर मी माझा निर्णय परत बदलला, खरंतर मी आता नोकरी सोडून परत गावी जाऊन राहणार होते. पण इथं आल्यावर वाटलं, कशाला! मी राजिनामा दिला नाही. नोकरी कंटीन्यु ठेवली. एक तर जानेवारीपासून माझ्या कामाचं स्वरूप थोडं बदललं. इतके दिवस मी क्लेरिकल कामामध्ये पार अडकले होते, आता मला थोड्याफार रीसर्च लॅबच्या कामामध्ये सामिल केलं जाऊ शकत होते. आफ़्टर ऑल, दिस इज व्हॉट आय वॉंटेड!

मी नोकरी सोडणार नाही, हे ऐकल्यावर बाबा जरा चिडला. “तुझं असंच अस्तं” म्हणून फोनवरून ओरडला.

“मला पुढच्या महिन्यांत प्रमोशन मिळेल, म्हणून थांबलेय” मी त्याला सांगितलं. आशिषसोबत मैत्री का तोडली नाही, त्याचा आचरटपणा का सहन केला, तर तो एच आरमध्ये होता. त्यानंच मला ही न्युज सांगितली होती. यावर्षीच्या अप्रेझलमध्ये  मला प्रमोशन आहे हे त्यानंच मला सांगितलं होतं. आमच्या हीरोने कार्पोरेट पॉलिटिक्समध्ये मला चांगलंच निष्णात केलं होतं.

फेब्रूवारीचा पहिला आठवडा आला की, ऑफिसमध्ये व्हॅलेंटाईन्स डेचे वारे वाहू लागले. मागच्यावर्षीप्रमाणे “तेरा क्या प्लान?” वगैरे प्रश्न सुरू झाले. माझा बॉयफ्रेंड “दुबईला” असल्यामुळे माझा व्हॅलेंटाईन सिंगल म्हणून साजरा होईल याबद्दल माझ्यापेक्षा जास्त वाईट इतरांनाच वाईट वाटत होतं. त्यात परत यंदाचा व्हॅलेंटाईन्स शनिवारी रविवारी आलेला. मी तर आधीच ठरवलेलं. दुपारी तीन ते सहा माय नेम इज खान आणि त्यानंतर संध्याकाळी पर्सी जॅक्सन. आधी बॉलीवूड मग हॉलीवूड. अडव्हान्स बूकिंग पण करून ठेवलेलं. एकटीनंच कुठंतरी मस्त लंच. मग शॉपिंग आणि मग फिल्म्स. डिनरचा प्लान काहीही ठरवलेला नव्हता.

अर्थात आपण ठरवतोय तश्या गोष्टी घडत नसतातच ना?

१४ फेब्रूवारीला मी अजून अंथरूणात लोळत पडून हंगर गेम्सचं पुस्तक वाचत होते की, तेवढ्यात दारावरची बेल वाजली. मोबाईलमध्ये अजून साडेआठ पण वाजले नव्हते. एवढ्या पहाटे कोण आलं असेल म्हणून दार उघडलं तर हातामध्ये दोन तीन डझन गुलाबांचा बूके घेऊन..

आफताब!

(क्रमश:)